Basın Yayın ve Halkla İlişkiler
T.C. KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ
Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Birimi
20/10/2017 13:56:55 - 20/10/2017 13:56:55 - 13033 Okunma

Üniversitemiz Fen Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü’nün organizasyonunda gerçekleştirilen etkinlikte kendisi de Kerküklü bir Türkmen olan ve Modern Türk Edebiyatı konusunda çalışmalar yürüten Dr. Haydar BAYATLI, “Günümüz Irak Türklüğü ve Irak’ta Türk Edebiyatı” başlıklı bir konferans verdi.

Rektörlük Kültür Merkezinde düzenlenen konferansta Irak’ta Türk varlığının tarihsel gelişim süreci ve Irak Türkmen Edebiyatı konularında ayrıntılı bilgiler sunan Dr. BAYATLI, Irak Türkmenlerinin bölgeye ilk olarak askeri amaçlarla gelmiş olduklarını ifade etti. Türklerin savaştaki kabiliyetlerinin, kılıç ve ok kullanmadaki ustalıklarının bunda önemli rol oynadığını belirterek, Hicri 54 yılında Emeviler döneminde ve daha sonra da Abbasiler döneminde Türklerin Irak’a getirildiğini ve Türk ordusundan muhafız birliklerinin oluşturulduğunu söyledi.  

Türklerin, tarihte önemli rol oynayan Selçuklu Devleti’nin yanı sıra Musul Atabeyliği, Erbil Atabeyliği, Karakoyunlular ve Akkoyunlular dönemleri boyunca Irak’ta 300 yıldan fazla hakimiyet sürdüklerini vurgulayan BAYATLI, bu dönemde Türklerin yönetimde etkili olarak küçük bir ordu veya azınlık şeklinde olmayan bir çoğunluk ile Irak’a iyice yerleştiklerini kaydetti. Osmanlı Devleti zamanında Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1535 yılında yapılan seferler ile çok sayıda Türkün bölgeye yerleşmeye devam ettiğini aktararak IV. Murat’ın 1638’de Bağdat’ı almasıyla birlikte bölgenin tamamen Türk yönetimine ait bir bölge ve Türklerin de yerli bir halk olduğunu sözlerine ekledi.    

Türkmenlerin Türkiye’den ayrılmaları, günümüzde Irak’ta yaşadıkları bölgeler ve mezhep anlayışları konularına da değinen BAYATLI, konuşmasına şöyle devam etti: “Birinci Dünya Savaşı sonunda, 1918 yılında Mondros Mütarekesi imzalandı ve Musul Vilayeti o zaman Osmanlı’ya, Türkiye’ye aitti. İngilizler, Mondros Mütarekesini ihlal ederek Musul’u ve sahip olduğu zengin petrol rezervlerini ele geçirdiler. Uzun süren Musul meselesi Cumhuriyet kurulduktan 3 yıl sonra 1926’da Ankara Antlaşması ile çözüldü. Misak-ı Milli sınırları içerisinde yer aldığı için 1926’ya kadar resmi olarak Türkiye’ye dahildi.

Bugün Türkmenler; Telafer’den başlayarak, Musul, Altınköprü, Erbil, Kerkük, Tuzhurmatu, Kifri, Karatepe, Hanekin ve Mendeli hattında yer alıyorlar. Bu bölgenin yukarısında Kürter, aşağısında da Araplar yaşıyor. Şii ve Sünni iki mezhebe sahipler. Şiiler, Mevlana Hacı Bektaş-ı Veli çizgisinden gidiyor, Sünniler ise İmam Matüridi çizgisinden devam ediyor. Her iki mezhep de sevgi ve tasavvufta birleşiyor. Irak’ta Türkler arasında mezhep çatışması yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla Türkler Sünni-Şii olarak ılımlı bir şehirde, Kürt ve Arap bölgeleri arasında düzlük bir bölgede yaşıyorlar. Türkmenlerin yüzde 90’ı hem Arapçayı hem de Kürtçeyi biliyor. Ama Araplar ve Kürtler Türkçe bilmiyor.”

Dr. Haydar BAYATLI, konuşmasının son bölümünde Osmanlı sonrası 1920-2003 yılları arasında Irak Türkmen Edebiyatını ele aldı. Bu dönemde uygulanan asimilasyon politikası, dil ve eğitim-öğretimin yasaklanması nedenlerinden ötürü Türkmen Edebiyatının gelişemediğini belirterek; sözlü edebiyat olarak şiirin ilerleme gösterdiğini bildirdi. BAYATLI, 2003 yılında dil yasağının kaldırılarak eğitim-öğretimin başlaması ile birlikte Türkmen Edebiyatının canlandığını ifade etti.

Konferans, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölüm Başkanı Doç. Dr. Bülent BAYRAM’ın konferansın konuşmacısı Dr. Haydar BAYATLI’ya teşekkür ederek günün anısına plaket takdim etmesiyle sona erdi. 

konferans

Facebook Twitter Google Plus
Günümüz Irak Türklüğü ve Irak’ta Türk Edebiyatı
Telefon Tablet Bilgisayar Bu website tüm cihazlarla uyumludur.